Jonkowo: kościół św. Jana Chrzciciela i św. Rocha

Konsekracji świątyni ku czci św. Jana Chrzciciela dokonał w 1580 roku biskup Marcin Kromer. Świątynia doczekała się na początku XVIII wieku rozbudowy. Dobudowano wówczas szczyt wschodni z zakrystią oraz drewnianą wieżyczkę z sygnaturką i hełmem barokowym.
Wykonano też drewniane sklepienie nawy głównej z polichromią wiciową. Powtórna konsekracja nastąpiła w roku zakończenia rozbudowy, czyli w 1715, a dokonał jej biskup pomocniczy Jan Franciszek Kurdwanowski, dodając drugiego patrona św. Rocha.
Druga rozbudowa przypadła na lata 1785 - 1789. Przebudowano wtedy zakrystię, zbudowano wieżę, wykonano nawy boczne, podwyższono i poszerzono otwory okienne, a nawę południową na płaskim stropie wzbogacono polichromią.
Trzecia konsekracja nastąpiła 28 października 1789 roku przez biskupa Ignacego Krasickiego podczas wizytacji.
Ostatni raz kościół przebudowano w latach 1911 - 1914 według projektu architekta z Królewca Fritza Heltmanna. Przedłużono wtedy kościół w kierunku północnym i południowym, czyli dobudowano transept z dekoracyjnymi szczytami i blendami, pozostawiając szerokość bez zmian. Ostatniej konsekracji dokonał biskup Augustyn Bludan 24 czerwca 1912 roku.

Świątynia jest budowlą przeorientowaną (ołtarz główny znajduje się w jej zachodniej części). Zabytek ten nie jest stylowo jednolity. Posiada wiele elementów późnogotyckich, renesansowych, barokowych oraz neogotyckich. Nawy boczne są przesklepione, zaś nawę główną zdobi XVIII - wieczna, barokowa, przepiękna polichromia, do której dostosowano ornament wykonany w 1914 roku w nowej części kościoła przez Ferdynanda Buscha.
Ołtarz główny wykonano w XVIII wieku w drewnie. Jest dwukondygnacyjny, w zwieńczeniu przedstawia Chrystusa w glorii otoczonego aniołami. W środku jest tabernakulum, za którym widnieje obraz namalowany przez artystę Jana Rudkowskiego z Dobrego Miasta. Z boku stoją rzeźby świętego Piotra i świętego Pawła, a powyżej obraz Chrystusa uwielbionego w otoczeniu rzeźbionych świętych: Gertrudy i Hildegardy.
W kościele są dwa ołtarze boczne, oba klasycystyczne z początku XIX w., lewy z krucyfiksem pośrodku, a prawy z obrazem chrztu Chrystusa.
Po prawej stronie ołtarza głównego trudno nie zauważyć przecudnej urody barokową ambonę z XVIII wieku.
Kościół wywarł na mnie olbrzymie wrażenie... byłam pod wielkim urokiem polichromii oraz barokowego wystroju...

Źródła:
Przewodnik po zabytkowych kościołach południowej Warmii
Piotr Skurzyński, Warmia i polskie Dolne Prusy
Przykościelna tablica informacyjna